Prachtige achtertuin
Laten we maar meteen met de deur in huis vallen: de Veluwe is een must-go-to voor elke gravelliefhebber. Het is een enorm groot beschermd natuurgebied in provincie Gelderland van zowat 1000 km2 – volgens velen het mooiste van Nederland – waar de natuur zo goed als vrij spel heeft. Edelherten, wilde zwijnen, IJslandse paarden, Veluwse heideschapen, Schotse hooglanders… Je komt ze er allemaal tegen, al moet je voor het ene beest al wat meer geluk hebben dan voor het andere. En het landschap is spectaculair, prachtig en heel divers. Van zandverstuivingen en kreupelhout, over naald- en loofbossen, tot uitgestrekte heidevelden, je vindt het er allemaal. En laat Erwin Sikkens erover vertellen en je raakt helemaal betoverd.
Erwin woont vlakbij de Veluwe, en deze gravelexpert kent het natuurgebied als zijn broekzak. “Ik ben een paar jaar geleden naar Arnhem verhuisd. Voor het werk. Ik ben de huisfotograaf van Mantel (grote online fietsenzaak; red.) en zij hebben daar hun hoofdkantoor. Ik fietste al graag, maar door mijn job, moest ik nóg meer fietsen. Ik heb dus eigenlijk van mijn beroep mijn hobby gemaakt.” Erwin lacht en zijn ogen glinsteren. Die glimlach en glinstering zullen de uren die we vervolgens samen door de Veluwe fietsen niet verdwijnen. Terwijl we het natuurpark inknallen vanop een parking vlakbij Arnhem, vertelt hij honderduit.
“Ik had al gehoord van de Veluwe, maar toen ik er voor het eerst ging fietsen, zakte mijn mond open van verbazing. Wat een pracht! Wat een paradijs! Voor wandelaars! Fietsers! Ruiters! Vanaf dat moment was ik helemaal verkocht. De Veluwe werd mijn persoonlijke achtertuin, mijn eigen fietsparadijs.”
Zwitsers zakmes
Dat was dus een paar jaar geleden, toen gravelen nog niet eens een werkwoord was. “Ik kwam hier destijds fietsen met mijn gewone koersfiets, en dus ik kon alleen op de meest berijdbare stroken rijden. Maar toen kwam de gravelfiets, en man, plots kon alles!” Daarmee raakt Erwin aan de essentie van gravelen: alles kan. “Gravelfietsen kan van alles zijn, van Strade Bianche- of Parijs-Roubaix-stijl - rijden van strook tot strook, over het combineren van strakke en ruwe grintwegen met bospaden en singletracks tot zelfs een technisch MTB-parcours opzoeken… Gravelfietsers is niks vreemd. Plus: hang wat bikepackingtassen aan de fiets en het is de perfecte tool om een meerdaagse mee te fietsen.” Of, zoals Erwin het mooi verwoord: “Een gravelfiets is als een Zwitsers zakmes: die kan alles aan! Bos, weg, kasseien, grind, modder...”
Een Zwitsers zakmes dat je wel een beetje moet aanpassen aan de omstandigheden, weet Erwin als geen ander. Van uitermate groot belang: de juiste bandenkeuze, en de lucht die je in die banden steekt. “De banden bepalen eigenlijk met wat voor soort fiets je rijdt, hoe bizar dat ook klinkt. Maar door de bandenkeuze kan je je fiets veranderen van een soort snelheidsduivel in een comfortabele cruiser en omgekeerd, en dus moet je vooraf goed nadenken over welke banden je steekt.” Over die bandenkeuze straks meer, eerst terug naar de Veluwe.
Party pace wins the race!
Hier hebben we vandaag geen nood aan een snelheidsduivel, want we willen vooral genieten. Erwin vindt dat een uitstekend idee. “Gravelen doe je het voor het plezier! Gezelligheid en vreugde is het allerbelangrijkste… Mijn motto: party pace wins the race!” Zeker als je onderweg plots oog in oog staat met enkele Schotse hooglanders, prachtige beesten die in dit gebied niet alleen uitgezet werden om wandelaars en fietsers te plezieren. Neen, deze grazers vreten het gras tussen de heide uit, en dat is nodig, want zonder hen zou de heide volledig dichtgroeien. “Ik kom hier vaak gravelen bij zonsopgang met een thermos warme koffie, en een donsjasje in mijn zadel- of stuurtas. Als de nevel nog over de Veluwe hangt, is het hier nog mooier dan anders. En dan zie je dus allerlei wilde dieren zoals reeën en herten en van die geweldige IJslandse paarden. Ik kan me geen beter begin van de dag wensen.” Een thermos hebben we niet mee en de zon zien we evenmin opkomen, maar in Loenen, het enige dorp dat we gedurende de hele rit tegenkomen, is er gelukkig een fietsvriendelijk café dat aan takeaway doet. En dus: koffie én appeltaart, alvorens we weer verder genieten van al die natuurpracht. Al mogen we niet zomaar elk paradijselijk uitziend weggetje inslaan. “Het hangt allemaal af van de bosbeheerder. In sommige stukken mag je fietsen en wandelen waar je maar wil, in andere delen zijn sommige paden of gebieden verboden. Maar dan nog kan je hier uren aan een stuk gravelen, want de Veluwe strekt zich uit over een lengte van 100 kilometer. Zelfs ik ken nog niet alle baantjes!” Dat wil zeggen dat je dus niet uitgekeken raakt op dit natuurgebied dat ingesloten ligt tussen het IJsseldal, de Veluwerandmeren, de Nederrijn en de Gelderse Vallei. En dus is er maar één conclusie na het tochtje dat wij maken in het spoor van Erwin: we komen terug! Voor een weekendje! Of een week! Of langer!
Bandenkeuzestress!
Zoals Erwin ons al zei tijdens de rit: de bandenkeuze is cruciaal bij het gravelen. Dat weet bandenfabrikant Schwalbe als geen ander, en dus ontwikkelden ze daar een breed assortiment gravelbanden, onder het motto Gravel your style. Voor elk type ondergrond en voor elk type rijder wat wils. Erwin, in zijn vrije tijd ook officieus Schwalbe-adviseur, geeft een woordje uitleg.
G-One Allround
“De naam zegt het zelf: de allround-band die zowel geschikt is voor asfalt, als voor de betere, onverharde wegen. Deze band heeft een licht profiel waardoor hij relatief snel is op de gewone weg, maar toch genoeg grip heeft op mooiere grindwegen en ook op iets avontuurlijkere parcours, op voorwaarde dat het droog is. Persoonlijk zou ik niet snel voor deze band kiezen, vooral omdat ik dus graag ook op ruwere ondergrond rijd en iets liever voor extremen kies. En als ik vooral op asfalt fiets, neem ik mijn wegfiets.”
G-One Speed
“De G-One Speed is de gravelband met het minste profiel van allemaal – en dus heeft hij relatief weinig grip. Met andere woorden: voor gravelers is dit de snelheidsband bij uitstek. Ideaal voor gravelraces waarbij de ondergrond niet extreem is, ideaal voor gravelfietsers die graag onderin de beugel rijden en zo snel mogelijk van punt a naar punt b willen. Ook voor mensen die hun gravelfiets gebruiken om in de stad te fietsen of te commuten en af en toe door een parkje moeten, is dit de ideale band.”
“Voor de huidige campagne van Schwalbe, Gravel your style, is een filmpje gemaakt met Brittlee Bowman, Schwalbe-boegbeeld. Zij is koerier in New York en moet dus vaak door Central Park en over andere goed berijdbare onverharde stroken fietsen. Zij is een grote fan van deze G-One Speed. Deze band is ook uitermate geschikt voor mensen die in het voorjaar met hun gravelfiets Parijs-Roubaix of de Strade Bianche willen rijden. Net genoeg grip voor op de kasseien of de witte wegen, en ook snel op de vele stukken gewone weg tussen de stroken.”
G-One Bite
“De Bite heeft grote noppen op het loopvlak, een redelijk open profiel en kleine, versterkte noppen op de zijkant. Die noppen zorgen voor grip in de bochten, waardoor de Bite de meeste ondergronden goed aankan. Iets minder grip in de bochten dan de Ultrabite, maar dus ook iets minder rolweerstand, en dat maakt hem iets sneller dan de Ultrabite. Eigenlijk is dit mijn favoriete band om in de Veluwe mee te gravelen, waar het nooit écht extreem ruig wordt.”
G-One Ultrabite
“De Ultrabite heeft grote noppen, zowel op het loopvlak als op de zijkant van de band. Die grote, robuuste zijnoppen zorgen voor heel veel grip in de bochten. Hoe langwerpiger de noppen en hoe talrijker, hoe meer grip. De Ultrabite is dus voor het meer extreme, ruigere werk en voor zwaardere ondergronden, waarop grip en controle belangrijk zijn. Sneeuw en ijs, maar ook modder, bospaden en stroken met korte, technische bochten, of steilere, technische afdalingen. Je voelt snel dat deze band meer ‘grijpt’, en op dat soort parcours wegen de nadelen van het ‘iets trager zijn’ niet op tegen de voordelen van meer grip.”
De Keuze van Erwin
“Vandaag rij ik vooraan met een Schwalbe Ultrabite, en achteraan met een Schwalbe Bite. Ik rij vaak met twee verschillende banden. Dat is een truckje uit het mountainbiken. Je stuurt met je voorwiel en dus bepaalt de voorband waar je fiets heen gaat, de achterband volgt gewoon. Ik kies dus, zoals vandaag, af en toe voor een zwaarder profiel vooraan zodat je wat meer grip hebt in de bochten en je dus voor nog nets iets meer avontuurlijke parcours kan gaan, terwijl je achterwiel dan kan uitbreken. Bochten doordriften: eigenlijk is dat gewoon heel leuk.”
Interessant om weten!
Bandenspanning (lees: druk in de banden)
- Meer spanning: sneller, minder grip, minder comfort.
- Minder spanning: trager, meer grip, meer comfort.
- Breedte van de band
- Hoe breder de band, hoe minder druk nodig is.
- Hoe breder de band, hoe meer grip, hoe meer comfort.
De GRX-groep van Shimano vakkundig ontleed!
ERWIN SIKKENS: “Vroeger had je groepen voor wegfietsen, en groepen voor mountainbikes. De eerste gravelfietsen werden dus vooral uitgerust met componenten voor wegfietsen. Maar toen kwam Shimano met de GRX-groep op de proppen. Of beter: de GRX is eigenlijk geen groepset, maar een componentenlijn, omdat Shimano het niet als een eensoortige groep presenteert. Wel als een set componenten die op verschillende manieren ingezet kan worden, met diverse keuzes, voor ieder wat wils. Denk aan de keuze voor 1x11, 2x11 of zelfs 2x10 speed. Het mooie aan de GRX-familie is dat alle componenten specifiek ontwikkeld zijn voor het gravelen, en dat merk je aan alles. Zo is er nergens carbon te bespeuren, omdat aluminium nog steeds een net iets hogere betrouwbaarheid biedt en een zo laag mogelijk gewicht van de onderdelen bij gravelen geen voordeel heeft.”
“En zo heeft elk onderdeel zijn eigen voordelen om offroad te gaan fietsen. De achterderailleur is bijvoorbeeld uitgerust met een speciaal soort technologie (de RD+technologie; red.) waardoor de derailleurkooi gestabiliseerd wordt, het dansen van de ketting beperkt, en het schakelen op oneffen terrein toch nog vlot gaat. Omdat de bandjes op een gravelfiets een pak breder zijn dan op een wegfiets is er ook een aangepast crankstel en een aangepaste voorderailleur ontwikkeld die toelaat dat de ketting wat verder naar buiten ligt, zodat er meer ruimte is voor een brede achterband. Die ketting gaat er trouwens zelden af tijdens het fietsen, ook niet op ruw terrein, dankzij het Shimano Dynamic Chain Engagement-systeem.”
“En waar ik het meest van alles over te spreken ben, zijn de geweldige rem- en versnellingsgrepen van de GRX-groep, mijn absolute lievelingsonderdelen van deze groep. Die zijn helemaal aangepast aan de noden, de eisen en de wensen van de gravelfietser. Er is een speciale coating op de remgreep aangebracht, waardoor je een antislip-zone krijgt voor je vingers, en je dus meer controle hebt op hobbelig terrein. Daarnaast hebben de shifters bovenaan een soort overhellend punt zodat je niet zomaar van je remgrepen schiet bij obstakels. Ook goed: het kantelpunt bij de remmen ligt anders dan bij wegremmen, waardoor je veel sneller en veel makkelijker kan remmen. Echt waar: één vinger volstaat om vol in de remmen te gaan, iets wat bij gewone wegremmen niet lukt. De ergonomie van de remgrepen is ook zo ongelooflijk comfortabel dat ik al vaak overwogen heb om ze ook op m’n gewone wegfiets te monteren. Ze staan ook wat naar buiten, vaak omdat gravelsturen wat breder zijn en wat naar buiten staan. De reden? Meer comfort en meer controle over het stuur! Bij racefietsen moet alles smal en recht zijn voor de aerodynamica, maar gravel gaat niet om aero. Het gaat om fun en comfort. Kortom: de GRX-groep is een schot in de roos voor elke gravelliefhebber!”
