Fietsen & elektronica: een huwelijk dat op wieltjes loopt

Erik Hazenberg - technical service officer bij Shimano, zoals dat zo mooi heet - is de eerste contactpersoon voor fabrikanten in de Benelux als het over elektronica en comfortfietsen gaat. Hij heeft de evolutie op dat vlak vanop de eerste rij meegemaakt. “De e-bike in het algemeen bestaat al járen, ergens van bij het begin van dit millennium. Toen nog uitsluitend voor mensen die hem écht nodig hadden, meestal omdat ze niet meer gewoon konden fietsen of geen zware inspanning meer mochten leveren. De laatste jaren is dat helemaal veranderd. De negatieve connotatie is weg. De e-bike wordt nu door iedereen gebruikt, en hij is vooral populair voor woon-werkverkeer.”

Veiligheid en actieradius

Erik Hazenberg is een ervaringsdeskundige. Hij fietst zelf bijna dagelijks naar het werk op een e-bike. “Op die manier blijf ik aan lichaamsbeweging doen, ik ga relatief snel én ik zweet niet als ik aankom, zelfs niet bij ferme tegenwind. Ik kan dus meteen aan het werk. Een groot verschil met mensen die met een gewone fiets komen, want die moeten eerst douchen. Wat ook steeds vaker gebeurt: fietspendelaars doen hun tweede auto weg van zodra ze een e-bike hebben. Goed voor de gezondheid én goed voor de portemonnee, dus. Er zijn zelfs gemeentes die hun inwoners belonen met een subsidie als ze een e-bike kopen en er minstens drie keer per week mee naar het werk gaan. Dat zijn goede maatregelen! Ze stimuleren de fietsverkoop, en ze doen het autogebruik dalen.”

Hazenberg weet intussen wat voor de koper van een e-bike écht van primordiaal belang is. “Veiligheid én actieradius. Hoeveel kilometer kan ik rijden met één acculading? En voor alle duidelijkheid: de grootte van je accu heeft weinig te maken met je actieradius. Het is dus niet: hoe groter de accu, hoe meer kilometers hij aankan. Vooral je battery management system is belangrijk. Dat zit in je accu en het communiceert met de rest van je fiets. Het zegt aan je drive-unit, de motor, hoeveel stroom er precies nodig is om een bepaalde snelheid te halen. Hoe efficiënter de stroom wordt ingezet, hoe meer kilometers je kan fietsen met één acculading.”

Batterijen zijn dus cruciaal bij de e-bike, beseffen Hazenberg en Shimano. “Er is qua actieradius een enorme vooruitgang geboekt in vergelijking met een paar jaar terug, toen de consument al blij was dat hij met één baterijlading 30 km ver raakte. Nu is dat zeker het dubbele. Ik ben er ook heel zeker van dat er nog heel wat progressie mogelijk is.” De toekomst volgens sommige mensen uit de branche: batterijen zullen een pak kleiner worden én veel meer capaciteit hebben. In een droomwereld zou je de batterij van je fiets maar één keer per week meer moeten opladen. Benieuwd of dromen straks realiteit worden.

Embryonale fase

Fietsen en elektronica is natuurlijk veel meer dan de e-bike. “De elektronica gaat ook bij gewone stads- en koersfietsen een steeds belangrijker rol spelen. De producenten luisteren tegenwoordig heel goed naar de consument. Die wil vooral integratie en koppelingen tussen zijn fiets en andere apparaten. Hij wil zijn smartphone kunnen opladen terwijl hij fietst, zijn navigatiesysteem koppelen aan én opladen via zijn fiets… Dat zijn dingen die er sowieso zitten aan te komen.” Het is ook mogelijk dat de e-bike binnenkort geen eigen display meer zal hebben. Het, mogelijks, toekomstige alternatief: je smartphone in een stuurhouder klikken, waarna je telefoon het besturingssysteem van je fiets wordt.

Ook het elektronisch schakelen – steeds meer de norm bij (duurdere) koersfietsen – is nog volop aan het evolueren. “Op heel wat modellen wordt er tegenwoordig inderdaad al elektronisch geschakeld – bij Shimano heet dat het Di2-systeem, en bij sommige gebeurt het schakelen zelfs al volledig automatisch! Je stapt op je fiets en je hoeft je helemaal niks meer aan te trekken van de juiste versnelling. Het systeem bepaalt voor jou wanneer er geschakeld wordt, op het beste schakelmoment. Je kan dat natuurlijk helemaal aan je eigen wensen of rijgedrag aanpassen. Door je rpm – je rotaties per minuut of trapcadans – zelf in te stellen, bijvoorbeeld. Zo kan je dus perfect op souplesse rijden – dan verleg je bijvoorbeeld automatisch bij cadans 105, of als je meer een krachtmens bent, kan je opteren voor het grote mes – en dan wordt er geschakeld bij 65 omwentelingen per minuut. Het automatisch schakelen op een e-bike heeft nog een bijkomend voordeel: de batterij zal langer meegaan omdat je altijd optimaal schakelt en je ze dus zo nuttig en efficiënt mogelijk gebruikt.” En er zit nog veel meer aan te komen qua fietselektronica, weet Hazenberg. “De ontwikkeling en evolutie zit echt nog maar in het embryonale stadium. De komende jaren zal het enorm snel gaan!” Allemaal ten goede van de fietser concludeert Hazenberg: “Elektronica zorgt er niet alleen voor dat mensen meer gaan fietsen en op die manier dus aan hun gezondheid werken, elektronica gaat er ook voor zorgen dat fietsen veiliger wordt. En is dat niet wat iedereen wil?”

Een blik op de toekomst…

• Er zijn al fietslichten op de markt die automatisch gaan branden als het donker wordt, en remlichten die je achteraan op je fiets kan monteren en die oplichten als je vertraagt.
• Ook al te vinden: geïntegreerde gps’en en anti-diefstalsystemen die een bericht naar je smartphone sturen als iemand aan je fiets morrelt nadat je hem op slot hebt gezet. Als je fiets toch gestolen wordt, kan je hem via de ingebouwde gps-tracker volgen.
• Uit in de fiets geïntegreerde gps-systemen kunnen allerlei handige toepassingen voortvloeien. Lichtjes die ingewerkt worden in de handvaten van je stuur bijvoorbeeld, en die automatisch gaan pinken als je van plan bent af te slaan. Of lichtjes achteraan in je fietshelm, die fungeren als richtingaanwijzer. Levi’s, het kledingmerk, adverteerde onlangs zelfs met een jas die zij samen met Google hebben ontwikkeld en waarin richtingaanwijzers ingewerkt zijn bovenop de schouders, en die in verbinding staan met je gps.
• Een beetje rondfietsen op het wereldwijde web leert ook dat men al werkt aan wielen met ingebouwde LED’s waarvan de lichtsterkte zich automatisch aanpast aan de omstandigheden: ze passen zichzelf aan als het te donker wordt.
• Of wat dacht je van een soort laser die een virtueel fietspad voor en achter je fiets projecteert, zodat automobilisten automatisch wat meer afstand zullen houden?