De dag voordien...
17 oktober 1995. De avond voor Milaan–Turijn. Voor Marco Pantani, 25 jaar jong en de nieuwe koersheld in Italië, is deze klassieker belangrijk, want het is de eerste koers van de in de Laars prestigieuze Settimana Rosa. De Roze Week, een drieluik dat begint met deze koers en eindigt met de Ronde van Lombardije, met tussenin nog de Ronde van Piëmont. Doorgaans heeft Il Pirata weinig zin in deze typische eindeseizoenkoersen maar met zijn huidige vorm denkt Pantani toch brokken te kunnen maken in Lombardije.
Dat Pantani zo laat op het seizoen nog zo goed in vorm is, is een rechtstreeks gevolg van het WK dat de week voordien op grote hoogte is gereden in het Colombiaanse Duitama, en waar de kale klimmer knap derde eindigde, na het Spaanse duo Olano- Indurain.
Milaan-Turijn dient vooral om die hoogvorm nog te finetunen met het oog op Il Lombardia. En dus houdt Pantani het rustig, de avond voordien. Geen champagne of wijn, en vroeg onder de lakens.
---
15 september 2018. Een hotel net buiten Milaan. 45 mannen en vrouwen van twaalf nationaliteiten testen er een vloot dure koersfietsen. Zij zullen de komende twee dagen onder leiding van ex-Liquigasprofrenner Daniele Ratto van Milaan naar Turijn fietsen. Over berg en dal, langs heuvelflanken vol wijnranken en door pittoreske dorpjes die aan antieke schilderijtjes doen denken. We ontwaren niet alleen scherp afgetrainde rennerslijven, maar net zo goed mannen met een buik(je), en een paar vrouwen die op de parking van het hotel nog wat onwennig leren schakelen. Deze mensen delen één passie en dat is niet wielrennen, maar… de horeca. Dit zijn bartenders, cocktailshakers, barista’s en andere cafébazen die dankzij Martini een aantal maanden geleden de koersfiets hebben ontdekt, om op die manier een gezondere en fittere levensstijl aan te nemen. Nu treffen ze de laatste voorbereidingen om morgen met wat ommetjes van Milaan naar Turijn te fietsen. Een project dat de mooie titel La Classica 2018 heeft meegekregen: 220 km, met meer dan 2300 te overwinnen hoogtemeters. Een uitdaging om ‘u’ tegen te zeggen, ook al gaat de tocht over twee dagen.
Voor Martini is het een terugkeer naar de oude liefde, een terugkeer naar de koers. Martini was namelijk één van de allereerste grote merken buiten de fietsbranche die inzetten op het wielrennen en koersen sponsorde, ja zelfs mee organiseerde. Zo werd in 1924 in Turijn het startschot gegeven van La Gran Coppa Ciclista Martini & Rossi, en sponsorde Martini in de jaren 30 ook de Giro. En nu zet het bekendste vermoutmerk ter wereld dus opnieuw in op de koers.
De start
18 oktober 1995, 9u30. Het regent oude wijven als Marco Pantani zich naar de start van Milaan-Turijn begeeft. Die start ligt in Novate Milanese, een dorp net buiten Milaan waar de start van deze semiklassieker het hoogtepunt van het jaar is. Pantani is amper herkenbaar. Geen bandana, geen zichtbare kale knikker, geen helm. Die was toen nog niet verplicht, en een helm was volgens Marco vooral een gevangenis voor zijn gedachten. In plaats daarvan draagt Il Pirata een wollen muts, ideaal om dat kale hoofd van hem warm te houden op deze druilerige herfstdag.
---
16 september 2018, 9u30. Nevel omgordt de Lombardische velden. Toch is het al warm, alsof iemand de verwarming al een standje te hoog heeft gezet. Het Martinipeloton – met de iconische Martini Racingstrepen fier op de borstkas – staat klaar in Pavi. Voor veel deelnemers is dit dorpje net buiten Milaan het startpunt van een avontuur waarvan ze bij God niet weten of ze morgen de finish zullen halen. Want de meesten onder hen hebben nog nooit 100 km aan een stuk op een koersfiets gezeten, laat staan twee dagen na elkaar.
Er wordt dus wel wat gelachen, maar je voelt vooral de nervositeit als fijn stof in de lucht hangen. Dat was ook gisterenavond al te merken, toen er tijdens het bezoek aan het Martini Terrazza in Milaan – een penthouse met een verbluffend uitzicht op de skyline en de Duomo, de mythische startplaats van Milaan-Sanremo – nogal voorzichtig werd omgesprongen met de cocktails. Een voorteken.
De aanloop
18 oktober 1995. Het profpeloton trekt van Novate Milanese naar Asti, het meest zuidelijke punt van de wedstrijd en een goeie 130 km van Milaan. Het wedstrijdverloop is niet veel soeps. Al kort na de start vormt zich een kopgroep van 13 renners, het peloton laat begaan, en al snel fietsen de leiders een voorsprong bij elkaar van tien minuten en meer. Marco Pantani houdt zich tijdens de vlakke aanloop schuil in de buik van de grote groep. Hij vloekt een paar keer omwille van het slechte weer dat gelukkig omslaat zodra ze in de buurt van Asti komen.
---
16 september 2018. Er wordt gepuft, gezucht, gezweet en… genoten. De wielerkaravaan trekt door dorpen en stadjes met namen die klinken als klokken – Cascina Validone! San Salvadore Monferrata! Torre Berreti e Castellaro! – en via straatnamen die lezen als gedichten: Via Madonna della Bozzola! Strada per Solero! Hier worden grenzen verlegd aan de lopende meter. Dat zie je aan gezichten die steeds roder aanlopen bij elke kilometer die weggetrapt wordt, dat hoor je aan de luide, euforische kreten die de stilte doorbreken bij elke overwonnen helling, dat merk je aan de vele high fives tijdens drank-, plas- en eetpauzes.
Heuvels
18 oktober 1995. Ligt te wachten op de renners: de Superga. Een heuvel aan de oostkant van Turijn, en een helling die Pantani moet liggen, want erg gelijkend op de klimmetjes vlakbij Cesenatico waar hij de klimstiel leerde.
Die Superga is trouwens een waar icoon in de Italiaanse sportgeschiedenis. Niet vanwege het wielrennen, maar omdat een vliegtuig zich op 4 mei 1949 in zijn flank boorde. Aan boord: de spelers van voetbalclub Torino, op weg naar huis na een vriendschappelijke match in Lissabon. Alle 31 inzittenden kwamen om, waaronder tien Italiaanse internationals. Het hele land was maandenlang in shock en in rouw. Pantani denkt echter niet aan die ramp wanneer hij de Superga oprijdt en zonder echt te versnellen zomaar uit het peloton wegrijdt. Weet hij veel wat er komen zal…
---
16 september 2018. De 45 horecamensen van het Martini Racing Ciclismo-team bereiken een voor een het kuuroord Acqui Terme, aankomstplaats van de eerste etappe. De een al vermoeider dan de ander. De laatste 40 km waren dan ook moordend, want constant omhoog en omlaag in de prachtige Piëmontregio, met als toetje twee klimmetjes die qua stijgingspercentages nogal overeenkomen met het alcoholgehalte van de betere abdijbieren.
De naam Piëmont – Piemonte in het Italiaans, ‘aan de voet van de bergen’ – is misleidend. Of de schoenmaat van die voet moet behoorlijk groot zijn. Feit is hoe dan ook dat iedereen, zonder uitzondering, de toppen bereikt van deze Piëmontese kuitenbijters. Geen opgevers vandaag, alleen volhouders. En daar wordt ’s avonds meermaals op geklonken met Negroni’s, Americano’s en Martini-Tonics. Wisten zij veel wat er komen zou…
De finale
18 oktober 1995. Pantani gooit zich in de afdaling van de Superga. Winnen kan niet meer, maar snel afdalen vindt hij plezant. In zijn wiel zitten twee eerstejaarsprofs, Francesco Secchiari en Davide Dall’Olio. Zij volgen blindelings het wiel van de meer ervaren Pantani. Alles gaat goed tot in een grillige bocht plots een Nissan Patrol 743 opdoemt. Pantani kan de robuuste wagen niet ontwijken en knalt er recht op, net als Secchiari en Dall’Olio. Als de ziekenwagen een paar minuten later ter plaatse komt, ligt er een twee meter grote plas bloed op straat. Vooral bloed van de Piraat. De ambulanciers weten meteen: dit is ernstig.
17 september 2018. De kilometers van de dag voordien hebben bij sommigen diepe wonden geslagen. Ogen die wat dieper in de kassen liggen, spieren waarvan ze voordien het bestaan niet eens vermoedden die nu pijn doen, een doffe blik in de ogen… En toch is de sfeer opperbest, de motivatie groter dan ooit. Turijn is vlakbij, Turijn is haalbaar, Turijn is het beloofde land.
Maar eerst nog de tocht door de woestijn, even onderbroken voor een tussenstop in een prachtig wijndomein, waar de druivenranken uitnodigend lonken en de houten wijnvaten bloederig rood kleuren. Helaas. No drinking while driving. Iedereen is klaar voor la Grande Finale. Ze weten ook: dit wordt nog ernstig...
Finish
18 oktober 1995. Terwijl Stefano Zanini wint, is het die andere Italiaan die niet eens de finish haalt die met alle aandacht gaat lopen. Marco Pantani is met 80 km per uur op een auto gebotst die per ongeluk op het parcours was terechtgekomen. Ze hebben hem meer dood dan levend van het asfalt geschraapt, en in Turijn hebben ze hem meteen geopereerd aan een gecompliceerde scheen- en kuitbeenbreuk. Minstens 6 maanden is Pantani out, volgens diverse dokters zal hij door dat verbrijzelde been zelfs nooit meer aan topsport kunnen doen. Il Pirata zelf heeft het vooral over een mirakel. ‘Het is een wonder dat ik nog leef’, prevelt hij meermaals vanop zijn ziekbed.
17 september 2018. Pessione, een dorp vlakbij Turijn. Mannen en vrouwen die elkaar nauwelijks 48 uur geleden van haar noch pluim kenden, vallen elkaar geëmotioneerd in de armen op het middenplein van Casa Martini, het domein waar dag in dag uit duizenden liters Martini worden gebrouwen. Bij sommigen zijn tranen van geluk en/of uitputting niet veraf. Ze hebben het gehaald, zonder kleerscheuren, zonder beenbreuken, zonder opgevers. Geen verliezers, enkel winnaars. ‘Het is een wonder dat we het allemaal overleefd hebben’, zegt een van hen, waarna hij een zoveelste overwinningscocktail naar zijn mond brengt. Iedereen coureur, van Milaan naar Turijn!
(Marco Pantani zou de dokters ongelijk geven. Hij kwam terug. Al zou het ongeluk hem altijd blijven achtervolgen.)
