Zondag 5 november. Nog dertig seconden. Herman Derdin kijkt aandachtig hoe ze op het scherm wegtikken. Terwijl hij een kersenpit nerveus in zijn mondholte laat ronddansen, zoekt zijn zitvlak het zadel op, daarna de armen de beugel. De anticipatie groeit, nestelt zich langzaam in de kromming van de onderrug, tot de rek op het lijf helemaal op is en de klok haar nulpunt nadert. Het publiek langs de piste in Heusden-Zolder verstomt.

Dit startblok is zijn grootste vijand, dat weet Herman, het is stilstand en dat verdraagt een 81-jarig lichaam niet meer. Dus vertrekt hij, op zoek naar minstens 39 kilometer en 5 meter. Een nieuw werelduurrecord in zijn leeftijdscategorie.

Een week eerder verlaat Herman Derdin de fonkelnieuwe velodroom van Heusden-Zolder zoals hij ze is binnengewandeld: zonder te ademen, in een perfect gestreken hemd. Het is geen kathedraal die hij even voordien in de kleedkamer heeft geëtaleerd, zo genadig zijn de jaren voor niemand. En toch. Overal rusten pezen en spieren op zijn afgetrainde lijf, hij heeft ze nog snel wat opgepoetst met een blok zeep. Er is die dag tussen de zwarte en de rode lijn nochtans geen druppel zweet verloren gegaan.

“Zeven kilo eraf”, zegt hij trots over zijn wedstrijdgewicht. Hij heeft al een jaar en zeven maanden geen dag “geroefd”. Niet gezeurd. De trainingsschema’s van de dokter, die halvelings uit zijn dossiermap puilen, zijn nauwgezet opgevolgd. Geen boterham heeft hij nog in het vet van de spekpan gesopt, geen Grimbergen gedronken. Minstens was het een 30 kilometer en 25 meter losrijden, op en af van Begijnendijk naar de Demerdijk.

Op weg naar de uitgang van de velodroom blijft hij een tijdlang stilstaan aan een groot kijkraam. Aan de andere zijde vlijen gymnasten zich tegen de rode turnmat, een pak soepeler dan Herman tegen zijn pistefiets. “Wat wil je? Ik heb 75 jaren meer op de teller”, zegt hij, tikje defensief, en lonkt dan meteen weer met fijne pretoogjes naar het jonge geweld. “Ik zie ze graag bezig, zeker als ze aan de rekstok hangen. Als ze maar bewegen.”

Bewegen is al een leven lang zijn brandstof, vandaar de preservatie. Herman doet het graag, gulzig en het liefst net iets grondiger dan een ander. Eerst voetbal, dan atletiek en - omdat het lichaam ertoe dwong - na zijn pensioen op de fiets. Hij wilde eerst niet, maar het was dat of verdikken. Hij is er eens een keertje afgereden door zijn twee zoons. Sindsdien rijdt hij “te hèd” voor iedereen, zegt de jongste, Jos.

Onder De Ware Vrienden, de lokale wielerclub in Begijnendijk, worden de exploten van Herman Derdin in legendes gegoten. Een jong veulen uit de A-ploeg - in deze context: ergens in de veertig - vervoegde enkele jaren geleden de B-ploeg, en dacht de gepensioneerden wel even uit het wiel te knallen aan de meet. Herman nam de scalp in de dank aan. “Hij sprintte aan 55 kilometer per uur”, doet zijn gangmaker van die dag Patrick Breuls, nog steeds vol ongeloof, het relaas voor de zoveelste keer.

Herman zwijgt, luistert en geniet ervan met volle teugen. Al is het speelveld bescheiden, hij voelt zich graag de man. Als een naamgenoot, Herman De Ridder, in 2019 het Belgische uurrecord voor 80-plussers op 37,046 kilometer zet, kijkt hij dan ook meteen naar zijn fietsmaten. De resolute blik, die hebben ze al vaker gezien: “Dat kan ik ook.”

“Als er iets in ons va z’n kopke zit, dan móet het gebeuren”, zegt zijn kleinzoon Wannes. Waarom dat zo is, weet niemand. Die vraag stellen vrienden en familie zich niet, ze lezen simpelweg de tijdslijn. Herman wil iets, en pakt het. Vorig jaar het Belgisch uurrecord, met een afstand van 37,793 kilometer op de piste in Gent. Nu wil hij het werelduurrecord en dus zal ook dat geschieden. Daar twijfelt geen ziel aan.

Ze zien iets over het hoofd. Herman presteert het best als iemand twijfelt aan zijn kunnen, zegt dat hij het niet kan. Op de ochtend van het record is hij om half vijf opgestaan, zegt hij. “Een stresske. Ik weet niet goed waarom.” De benen voelen goed, zegt hij meermaals, maar toch voelt hij nog eens. Hij hoopt er, zo meen ik te ontwaren, twijfel aan te treffen.